Article
De POD Maatschappelijke Integratie financiert samen met het Europees Fonds voor Asiel, Migratie en Integratie (AMIF) een opleidingsproject van Solentra, een vzw gespecialiseerd in psychische zorg en hulpverlening aan jonge vluchtelingen en hun gezin. Solentra biedt opleidingen en vormingen aan OCMW-medewerkers die met mensen of gezinnen met een migranten- of vluchtelingenachtergrond werken.
Brenda Evers, maatschappelijk werker bij OCMW Bierbeek, volgde er enkele opleidingen en intervisies en is enthousiast over wat ze heeft geleerd. “Nu ben ik me veel meer bewust van mijn eigen referentiekader en wereldbeeld.”
Als maatschappelijk werker begeleidt Brenda vooral vluchtelingen binnen Bierbeek, een buurgemeente van Leuven met een tienduizendtal inwoners. Het gaat enerzijds om erkende vluchtelingen, anderzijds om mensen in een precaire verblijfssituatie of met een andere migratieachtergrond. Daarnaast is ze ook verantwoordelijk voor het Lokaal Opvanginitiatief (LOI), een kleinschalig opvanginitiatief voor asielzoekers, georganiseerd door OCMW Bierbeek en gefinancierd door de federale overheid in samenwerking met Fedasil.
Brenda, hoe ben je bij Solentra terechtgekomen?
“Ik heb deelgenomen aan de basisopleidingen van Solentra en vond ze heel interessant. Verschillende thema’s kwamen hier aan bod: trauma, rouw, psychosociale problemen gerelateerd aan migratie en acculturatie, de rol van een OCMW-medewerker in de psychosociale begeleiding, het vroegtijdig detecteren van problemen en doorverwijzen.”
“Daarna heb ik vijf thematische opleidingssessies gevolgd over thema’s die naar voren gekomen zijn tijdens de basisopleiding. Deze sessies gingen door in OCMW Bierbeek omdat wij onze locatie ter beschikking konden stellen.”
“Later heb ik contact opgenomen met OCMW Diest. Samen met twee collega’s van OCMW Diest en een collega van OCMW Bierbeek heb ik deelgenomen aan de intervisies van Solentra. Deze intervisies werden geleid door de directrice van Solentra, Geertrui Serneels. Er vonden drie sessies plaats vorig najaar en drie dit voorjaar.”
Wat houdt zo’n intervisie precies in?
“Intervisies zijn vooral individuele casusbesprekingen. De dossiers waarop we vastlopen tijdens de begeleidingen kunnen we er toelichten. Dan worden ze in groep besproken. Het is vooral Geertrui die erop inpikt. Ze verdiept zich in de situatie en geeft tips over hoe we best aan de slag gaan.”
“Als je mensen begeleidt, moet je uiteraard rekening houden met hun situatie in het land van herkomst. Sommigen zijn analfabeet, anderen zijn hoogopgeleid. Die mensen hebben een ander doel in hun leven. Tijdens zo’n intervisie denken we samen na over verschillende pistes voor de hulpverlening.”
“Je krijgt ook basisinformatie over cultuursensitief werken en achtergrondinformatie over werken met vluchtelingen en mensen van andere origine. Als je met deze doelgroep werkt, heb je die kennis wel nodig, vind ik.”
“Bij Solentra kennen ze de wettelijke procedures waarmee nieuwkomers te maken hebben en hun statuten. Ze kennen ook de vaak voorkomende psychische problemen en hebben inzicht in wat het is om als persoon met een migratieachtergrond in België aan te komen.”
Hoe zou je het cultuurverschil omschrijven?
“In het Westen hebben we een eerder individualistische cultuur. Wijzelf en onze eigen ontwikkeling zijn voor ons vaak prioritair. Nieuwkomers kennen doorgaans een eerder collectieve cultuur. De rol die ze binnen hun familie vervullen is voor hen prioritair. Dat is een heel andere manier om naar de zaken te kijken. Tijdens zo’n intervisie leer je om je eigen waarden en normen constant in vraag te stellen.”
“Vluchtelingen hadden al een heel leven in hun land van herkomst, ze beginnen hier niet van nul. Ze hadden een positie in de maatschappij, een netwerk, hun eigen manier van dingen aan te pakken of problemen op te lossen, enzovoort. Het is belangrijk om in de hulpverlening hier rekening mee te houden en te vragen hoe zij dit zien. Samen kan dat dan hertaald worden naar mogelijkheden die passen binnen onze maatschappij.”
“Nieuwkomers hebben bijvoorbeeld vaak een andere visie op werk. Met een persoon met een Belgische achtergrond bespreek je zijn of haar kwaliteiten en wat hij of zij wil en kan doen van werk. In sommige andere culturen is er meer voorbestemdheid: je familie heeft al beslist wat je zal doen, zelf heb je die keuze niet. Dat maakt het vaak moeilijk voor nieuwkomers om hulpverleners te informeren over hun kwaliteiten en over welk werk ze willen doen. Ze zien zichzelf immers eerder als onderdeel van een familie, van een cultuur, dan als individu. Maar door je vraag anders te stellen, kom je vaak hetzelfde te weten. Als je vraagt naar iemands sterke kanten volgens hun familie, kan die persoon deze vraag doorgaans gemakkelijker beantwoorden.”
“Ik heb ook veel praktische tips gekregen tijdens de intervisies. Zo is het al gebeurd dat een vluchteling niet is komen opdagen op een afspraak bij de huisarts. Je maakt al snel de reflex om de vluchteling dan te beschuldigen, omdat deze situaties voor ons voor de hand liggend zijn. Maar het is belangrijk om in deze situaties aan de persoon te vragen wat er gebeurd is en de betekeniskaders open te trekken. In dit geval dacht ze dat ze aan het verkeerde adres stond doordat er geen secretariaat was, zoals in het ziekenhuis. De concepten van huisarts en wachtkamer moeten dan duidelijk uitgelegd worden. Ik leer hier dan zelf uit dat ik bij een volgende doorverwijzing naar de huisarts deze informatie al van bij het begin meegeef. ”
Zou je een intervisie aanraden aan andere OCMW’s?
“Zeker. Dankzij de intervisies krijg ik een beter inzicht in de dossiers. Het motiveert me om moeilijke dossiers verder aan te pakken. Ik heb nu ook een groter netwerk. Als ik vastloop in een dossier, dan kan ik beter doorverwijzen. De intervisies zijn bovendien gratis.”
“Ik heb het gevoel dat het thema cultuursensitief werken meer op de agenda staat dan vroeger en dat de nood hieraan wordt gezien. Dat motiveert mij!”
Commentaren