De overheid, performante en sociale diensten - De bijdrage van het project Ervaringsdeskundigen binnen de federale overheidsdiensten.
De federale diensten werken elke dag aan het welzijn en de sociale zekerheid van alle burgers van ons land. Ze hebben de voortdurende zorg om ertoe bij te dragen dat elke burger toegang heeft tot de essentiële diensten waarop hij of zij recht heeft. Het is een grote uitdaging om dit te realiseren. Bepaalde groepen hebben makkelijker toegang tot de overheid dan anderen.
De POD Maatschappelijke Integratie streeft ernaar aan alle personen die door de mazen van het net van de sociale zekerheid vallen en in armoede leven, een menswaardig bestaan te waarborgen. Vanuit deze opdracht wil ze de inspanningen ondersteunen om de toegang tot de essentiële diensten te bevorderen.
Er gaapt een diepe kloof tussen mensen die in armoede leven en de rest van de samenleving. Die kloof situeert zich op verschillende maatschappelijke terreinen en meestal op verschillende terreinen tegelijk. Het gaat onder andere over een kloof op het vlak van opleiding, gezondheid, huisvesting, taal, inkomen, sociaal netwerk, participatie,…. Regelgeving wordt meestal opgesteld vanuit en voor het modale gezinssysteem, wat maakt dat armen voor allerlei rechten uit de boot vallen. Mensen in armoede kunnen die kloof niet op eigen kracht overbruggen aangezien er vanuit de samenleving een uitsluitingsdynamiek werkzaam is die deze kloof in stand blijft houden. Willen we als overheid die kloof toch overbruggen dan kunnen we dat niet doen zonder mensen met armoede-ervaring te betrekken. Zij zijn immers het best geplaatst om drempels te inventariseren. Zij zijn ook de enigen die een transversale ervaring met verschillende diensten kunnen voorleggen. Mensen in armoede worden vaak niet bereikt bij klantentevredenheidsmetingen. Mensen in armoede zijn het best geplaatst om te weten welke maatregelen wel of niet kunnen werken in de aanpak van armoede.
Welke problemen ervaren mensen in armoede om beroep te doen op de diensten van de overheid? Welke hindernissen bestaan er binnen procedures, regels, wetgeving en organisatiecultuur om mensen in armoede te bereiken en kwaliteitsvol en efficiënt te ondersteunen? Om op deze vragen een antwoord te bieden schakelt het Project Ervaringsdeskundigen, mensen met armoede-ervaring in.
Dit project ontplooit binnen de federale overheidsdiensten een nieuwe strategie in de strijd tegen armoede.
De dienst ervaringsdeskundigen van de POD Maatschappelijke Integratie
De dienst heeft als belangrijkste doelstellingen:
- Het binnenbrengen van het perspectief van mensen in armoede binnen de federale overheidsdiensten,
- Het verbeteren van de toegankelijkheid van de overheidsdiensten voor alle burgers, in het bijzonder voor mensen in armoede.
Om deze twee ambitieuze doelen te bereiken, doet de dienst beroep op personen die een persoonlijke armoede ervaring hebben, "ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting".
Wat doen de ervaringsdeskundigen?
De ervaringsdeskundigen in de federale overheidsdiensten zijn echte brugfiguren. Zij leren de dienst kennen waarin ze werken, bekijken de troeven en moeilijkheden die de dienst heeft om het hele publiek te bereiken en om de grondrechten van elk individu waar te maken. Zij brengen hun ervaring mee in de dienst. Die moet dus ook bereid zijn om naar de ervaringsdeskundige te luisteren en om kritisch naar haar eigen werking en cultuur te kijken en indien nodig bij te sturen.
Opdrachten die de ervaringsdeskundige opneemt:
- Bijdragen aan de verbetering van het onthaal en de informatie aan het publiek, in het bijzonder het publiek dat met armoede te kampen heeft.
- De gebruikers ondersteunen bij het doorlopen van administratieve procedures.
- De noden en behoeften van mensen in armoede inventariseren door gesprekken, enquêtes, contacten met sociale organisaties.
- De algemene kwaliteit en toegankelijkheid van de dienst verbeteren door voorstellen te doen voor de verbetering van communicatie, procedures en maatregelen
- Meewerken aan de uitbouw van samenwerkingsverbanden tussen diensten, zodat de ervaringsdeskundigheid ook dienstoverschrijdend kan ingezet worden. Op die manier wordt de transversale doelstelling van de strijd tegen armoede versterkt.
- Structurele problemen, gebreken in de wetgeving, ongeziene en onbehandelde noden van mensen in armoede signaleren aan beleidsmakers.
Een ambitieuze opdracht voor alle betrokkenen. Evident is het niet. Maar de praktijk toonde al dat de stappen die ondernomen worden op diensten betekenisvol zijn. Het sterkt ons in de idee dat bruggen bouwen werkt.
Hoe werkt het?
De ervaringsdeskundigen krijgen een opleiding. Ze worden ondersteund door een mentor op hun dienst van detachering en door de coaching- en coördinatieploeg van de POD Maatschappelijke Integratie, waaronder drie ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting.
Voor meer informatie...
Indien u meer te weten wil komen over de ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting, kunt u het nummer 02/508 85 85 bellen of een mail sturen naar vraag@mi-is.be.
Ervaringsdeskundigen in de armoede : de film
Gids "Ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting"
Boek "Ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting"
