In België wordt het Housing First-model getest sinds september 2013 in het kader van het experiment Housing First Belgium (HFB). Gedurende 24 maanden vergelijkt een evaluatieteam de evolutie van de huurders die begeleid worden door de teams van HFB met die van daklozen die in het klassieke systeem om hulp zoeken. Het is de bedoeling om volgens "evidence based policy" de voorwaarden voor implementatie (in termen van doeltreffendheid en efficiëntie) aan te tonen voor Housing First-praktijken in België.
Het Housing First-model als sociale innovatie
Housing First beschouwt huisvesting als een fundamenteel grondrecht. Het zorgt dan ook voor onmiddellijke toegang tot huisvesting vanop de straat, zonder tussenstappen en zonder andere voorwaarden dan die waaraan een klassieke huurder onderworpen wordt. Dit model druist volkomen in tegen de klassieke visie op het integratieproces, eens te meer daar het bestemd is voor de groep die het verst verwijderd is van huisvesting: een groep die kwetsbaar is door de chronische dakloosheid, mentale gezondheidsproblemen en een verslavingsproblematiek. Om het behoud van huisvesting en het herstel te bevorderen, voorziet het model een aangepaste, intensieve en multidisciplinaire begeleiding.
Al sinds de lancering in New York begin de jaren 1990 werd dit model in diverse Europese landen ingevoerd als nationaal beleid. Het zorgt voor het behoud van huisvesting bij meer dan 80% van de huurders na twee jaar. Deze residentiële stabiliteit is niet alleen gunstig voor een herstelproces maar maakt het bovendien mogelijk een aantal niet te verwaarlozen kosten te verlagen, onder inzake gezondheidszorg.
De bereidheid om Housing First in België te testen
In België werden bij het uitwerken van het Tweede Federale Plan Armoedebestrijding (FPA2012) de voorwaarden gecreëerd voor het Housing First experiment in België. Actie 76 van het FPA2012 voorzag "'het opstarten van initiatieven geïnspireerd op de Housing First benadering in de vijf grootste steden van het land".
Om deze actie te realiseren, stelden openbare en private spelers uit Brussel, Antwerpen, Gent, Charleroi en Luik voor om hun expertise en netwerken te bundelen om zo concreet aan de slag te gaan met deze Housing First-benadering. Deze instellingen bouwden zelf het experiment op:
-
Antwerpen: het OCMW (met de Stad, evenals het CAW dat instaat voor de begeleiding)
-
Gent: het OCMW (en de Stad)
-
Brussel: Straatverpleegers en SMES-B
-
Charleroi: Relais Social de Charleroi
-
Luik: Relais Social du Pays de Liège.
Dankzij de gelijktijdige steun vanwege de Staatssecretaris, de Federale POD Maatschappelijke Integratie en de Nationale Loterij (die de nodige middelen aanbrengt) ging het Housing First Belgium-experiment (HFB) in augustus 2013 van start voor een aanvankelijke duur van twee jaar. Teneinde de eerste vaststellingen te consolideren en het model uit te breiden, werd het experiment verlengd door de toenmalige Staatssecretaris Elke Sleurs voor een extra jaar (tot in juni 2016) met drie nieuwe, middelgrote steden: Hasselt (OCMW en CAW), Sint-Jans-Molenbeek (OCMW met Straatverpleegers en SMES-B) en Namen (OCMW met Relais Social urbain namurois). Verder, en naast dit federaal aangestuurd experiment, vervoegden het project "Huis inclusief" in Kortrijk en het Housing First Limburg-project, onder leiding van de gemeenten Hasselt, Genk en Sint-Truiden, HFB door het inzamelen van gegevens bij hun huurders mogelijk te maken.
-
Het experiment heeft zo betrekking op 11 implementaties. De POD MI zit het begeleidingscomité voor.
Het evaluatieproces
Het HFB-experiment moet de voorwaarden inzake doeltreffendheid en efficiëntie (met inbegrip van een economische analyse van het kosten-batenrapport) van Housing First in België aantonen. Deze waarnemingen krijgen onder meer de vorm van praktische aanbevelingen voor instellingen die met HF van start willen gaan.
Onder toezicht van de algemene en wetenschappelijke HFB-coördinatrice staat een evaluatieteam in voor een longitudinale opvolging van de begeleide huurders in huisvesting door de teams op elk van de 11 sites gedurende 24 maanden (N = 141). Dit team vergelijkt de evolutie van deze experimentele groep met het traject van daklozen binnen het klassieke aanbod.
België is naast Frankrijk en Spanje het enige Europese land dat een dergelijke vergelijking maakt.
Housing First: het werkt!
Housing First Belgium als testfase wordt afgesloten in juni 2016.
De resultaten worden op 9 juni 2016 in Brussel voorgesteld tijdens een Europese conferentie.
De resultaten na 2 jaren follow-up tonen de effectiviteit van Housing First aan: meer dan 93% van de huurders is nog steeds gehuisvest. Ondanks hun zeer kwetsbare profiel geven die mensen toch blijk van een vermogen om hun woonst te behouden.
www.housingfirstbelgium.be
