Naar een structurele oplossing in de bestrijding van dakloosheid
Artikel
Het model Housing First bewijst zijn waarde. Daarom zou het idealiter moeten worden omgevormd van een geïsoleerd programma voor een beperkt publiek tot een breder model voor de transformatie van het systeem voor hulp aan daklozen. Over het algemeen is er ongetwijfeld sprake om van een beheer van het probleem van dakloosheid te gaan naar de uitroeiing ervan, wat de doelstelling is van de Verklaring van Lissabon voor 2030. Housing First neemt hieraan deel, vooral als het op grotere schaal wordt toegepast (zoals in Finland, waar het op nationaal niveau wordt toegepast).
Hoewel vanuit het standpunt van huisvesting de prioriteit van het model HF is om de toegang tot "zelfstandige en permanente huisvesting met eigen huurcontract" te bevorderen, zijn er verschillende huisvestingsvarianten in de projecten. Zo wordt er bijvoorbeeld geëxperimenteerd met collectieve huisvesting, met geïntegreerde begeleiding, die in België en in het buitenland succesvol blijkt te zijn. Om het programma succesvol te maken en zo mensen te ondersteunen om in een woning te blijven, moesten er dus alternatieven worden gevonden zodat sommige huurders hun eigen ruimte konden hebben, tegen een lage huur, terwijl ze goed geïntegreerd bleven in de buurt (wat voor sommigen nog steeds een uitdaging is). Een aantal initiatieven, zoals Skeave Huse (Finland), bestaan reeds in die zin. In alle gevallen, dus ook bij de keuze van een woning, blijven de behoeften en wensen van de betrokkene centraal staan bij Housing First: alle beslissingen worden samen met of in overleg met de betrokkene genomen, niet alleen door professionals.
Een van de grondbeginselen van Housing First is immers dat mensen zelf bepalen hoe zij willen leven en ondersteund willen worden. Het gaat er dus om steeds meer met mensen samen te werken, niet voor hen maar met hen. Daarbij gaat het ook om het veranderen van de algemene houding tegenover mensen die dakloos zijn. Housing First is verankerd in het besef dat dakloosheid in de eerste plaats een huisvestingsprobleem is en een falen van het systeem. Dit erkennen en benadrukken helpt de stigmatisering van daklozen tegen te gaan.
Het is duidelijk dat door externe factoren de principes Housing First niet altijd onmiddellijk kunnen worden toegepast. Dit mag het werk op het terrein, dat een langdurig proces is, niet hinderen. Met zoveel mensen die dakloos zijn of dreigen te worden, kunnen we het ons niet veroorloven onze ambities naar beneden bij te stellen. De benadering die gebaseerd is op de principes van ‘Housing First’ moet vooral een brede basis bieden voor een beleid en uitvoering die dakloosheid daadwerkelijk wegnemen, terwijl er op lokaal niveau voldoende creativiteit en flexibiliteit overblijft bij de uitvoering van projecten.