Proces van sociale verbinding bij de huurders Housing First

Experiment sociale verbinding: nieuwe methodologieën ontwikkelen

De resultaten die werden behaald via het experiment Housing First Belgium (2013-2016) plaatsen België bij de beste niveaus van de Europese HF-initiatieven. De betrokkenen (de “huurders” Housing First) behouden hun huisvesting, verkrijgen opnieuw hun rechten en zien hun algemene sociaal-gezondheidssituatie verbeteren.

De begeleidingsteams worden echter met andere uitdagingen geconfronteerd, meer bepaald op het vlak van sociale verbinding (een sociaal netwerk ontwikkelen, opnieuw contact opnemen met familie, deelnemen aan socio-culturele activiteiten, een opleiding hervatten of opnieuw aan het werk gaan, ...). Deze problemen doorkruisen het lopende herstelproces en kunnen zelfs de vele persoonlijke verbeteringen die huurders hebben gemaakt in gevaar brengen.

Daarom lanceerde het Housing First Lab in 2020, met de steun van de federale minister voor Armoedebestrijding en met de steun van de Nationale Loterij en de POD Maatschappelijke Integratie, een nieuwe projectoproep die tot doel heeft nieuwe interventiemethodologieën te ontwikkelen om het sociale herverbindingsproces van de huurders Housing First te versterken. Dit project duurde 16 maanden, van 2020 tot 2021. Dit sociale experiment werd in de volgende steden/projecten uitgevoerd:

Tegelijk met het experiment werd een evaluatie uitgevoerd door een samenwerking tussen drie Belgische universitaire departementen - CIRTES (UCL), LUCAS (KULeuven) en METICES (ULB). De evaluatie had betrekking op de mogelijkheid om dit experiment te delen met en over te dragen naar andere programma’s Housing First.

De verschillende projecten sociale herverbindingen hadden veel vrijheid bij de invoering van hun activiteiten. Bij bepaalde projecten werd iemand (een “verbindingscoach”) rechtstreeks in het bestaande begeleidingsteam geïntegreerd om specifiek te werken rond de herverbindingsaspecten. De coach was volledig geïntegreerd in het begeleidingsteam dat meer gepersonaliseerd was. In andere projecten, zoals in Brussel, werd een specifiek team ingevoerd voor het werk rond de herverbinding, dat onafhankelijk is van de begeleidingsteams. Door deze configuratie konden de coaches meer nadruk leggen op collectieve benaderingen van herverbinding, terwijl zij een reeks uitdagingen moesten aangaan (link met de ondersteunende teams, nieuwe huurders integreren in de activiteiten, enz.) 

Het volledige verslag over het experiment sociale verbinding is hier te vinden in de rubriek "Documenten" (enkel in het Frans), waar je ook een beknopte versie vindt.

Het proces sociale verbinding bij de huurders HF blijven ondersteunen

1.  SOCIALE VERBINDING IN HET HART VAN HOUSING FIRST

De aandacht die wordt besteed aan sociale verbinding is de kern van het programma Housing First. Bij Housing First gaat het er inderdaad niet alleen om mensen te helpen hun huis te krijgen en te behouden; de kwestie van herstel, één van de beginselen van Housing First, gaat veel verder dan dat. En de studie heeft dit duidelijk gemaakt.

In de studie werd ook benadrukt dat succescijfers van HF (bv. Het percentage behoud van woningen), en cijfers in het algemeen, niets zeggen over de levenskwaliteit van de huurders; het is vooral een kwalitatieve benadering, directe getuigenissen, die deze dimensie echt weergeven. We moeten dus middelen, instrumenten, methodes zoeken om dit zichtbaar te maken.

2. DE NODIGE EXTRA MIDDELEN

De versterking van de sociale verbinding bij huurders van Housing First vereist extra menselijke middelen om de ondersteuningsteams aan te vullen en zo de ontwikkeling van netwerken en acties mogelijk te maken die de duurzame integratie van huurders in hun levensomgeving bevorderen. 

 3. DIVERSITEIT en CREATIVITEIT 

Het is niet mogelijk of zelfs niet wenselijk om één manier van doen en werken vast te stellen om de sociale verbinding van Housing First-huurders te ontwikkelen. De steun voor projecten rond verbinding heeft verschillende vormen aangenomen in verschillende organisaties, gaande van volledige gemeenschapsprojecten tot meer individuele ondersteuning, via huurdersgroepen. Sommige projecten werden rechtstreeks door de ondersteuningsteams uitgevoerd, andere door een speciaal team.  Deze diversiteit was een bron van creativiteit. De steun voor de dimensies van verbinding moet uiteraard flexibel blijven en worden aangepast aan de behoeften en de realiteit van de betrokken individuen, groepen en plaatsen.

4. STEUN OP LANGE TERMIJN

Zich ergens thuis voelen gebeurt niet van de ene dag op de andere. Mensen die in een Housing First-woning intrekken, doorlopen een aantal fasen, en hun behoeften veranderen in elke fase van het proces. In het begin zijn er veel praktische problemen die moeten worden opgelost. Naarmate de tijd verstrijkt, ontstaan er nieuwe problemen en varieert de intensiteit van de opvolging. Elk traject is uniek. Het is vooral belangrijk dat mensen niet aan hun lot worden overgelaten, vooral omdat een duurzame verankering in een wijk een langdurige ondersteuning van enkele maanden tot enkele jaren vereist. Deze behoefte aan steun vereist steun van politici en organisaties.  

5.  DIVERSITEIT VAN DE NETWERKEN

Het experiment Housing First heeft ons geleerd dat een aangepaste woning hebben een positieve impact heeft op andere domeinen van het leven. Toegang tot de gezondheidszorg, mobiliteit van de personen, deelname aan socio-culturele activiteiten, socioprofessionele integratie: de return on investment van het programma "Housing First" is groot. Wij hebben echter ook geleerd dat deze integratie niet vanzelf plaatsvindt. Daarom roepen wij de verschillende Housing First-projecten op om te blijven investeren in een breed netwerk van actoren, ook buiten de sector van de hulp aan daklozen of van de armoedebestrijding. Deze aanpak komt zowel de HF-huurders zelf ten goede (voorbeeldfunctie en begeleiding bij hun herstel in de samenleving) als de partnerorganisaties (vragen over hun toegangsdrempels, hun werking, enz.) Bij de aanwerving van nieuwe werknemers voor de HF-teams lijkt bijzondere aandacht te moeten worden besteed aan deze competentie van inschakeling in een breed netwerk van actoren (lichamelijke en geestelijke gezondheidszorg, sociaal-culturele actoren, sportorganisaties, welzijnszorg, enz.). 

 6.  DE BEGELEIDER HF, IEMAND DIE BANDEN CREEËRT

De begeleider Housing First heeft een cruciale functie, die wij hier illustreren via de afbeelding van een “bruggenbouwer”. De begeleider HF begeleidt de huurders immers tijdens zijn stappen, vaak van op straat tot hij zich in zijn woning vestigt, door te zorgen voor het versterken/ontwikkelen van zijn burgerschap. Dat is een moeilijke positie, aangezien geen enkele doelstelling vooraf wordt vastgelegd. De druk die wordt uitgeoefend door de omgeving, buren, vrienden, andere sociale diensten kan zeer groot zijn; evenzeer als de persoonlijkheid van de huurder kan worden bepaald door aanzienlijke verwondingen en trauma's uit het verleden. Binnen de filosofie Housing First gaat het er altijd om te kijken naar de sterke punten en mogelijkheden van de persoon, het begeleiden van zijn zelfbeschikking, wat tijd (iedereen gaat op zijn eigen tempo) en een sterk engagement van de werkers vergt. 

Meer informatie