Daklozen gaan gebukt onder armoede en kennen een moeizaam bestaan in een ongezonde leefomgeving, de naam huisvesting niet waardig. Iedereen heeft een (t)huis nodig waar hij zich goed kan voelen. Het recht op een behoorlijke huisvesting staat trouwens in de grondwet ingeschreven. Daarom is het noodzakelijk dat daklozen goed geïnformeerd zijn over hun rechten.
Hulp van het OCMW
Een dakloze heeft recht op hulp van het OCMW. Zij kunnen op verschillende manieren helpen. Wanneer een dakloze aan de wettelijke voorwaarden voldoet, heeft hij bijvoorbeeld recht op maatschappelijke integratie (het leefloon). Maar ook als dat niet het geval is, zal het OCMW altijd nagaan wat het voor de persoon in kwestie kan doen om hem of haar te helpen.
Een dakloze die niet in een instelling verblijft kan terecht bij het OCMW van de gemeente waar hij feitelijk verblijft. Een dakloze die in een instelling (bijvoorbeeld een onthaaltehuis) verblijft kan terecht bij het OCMW van de gemeente waar hij was ingeschreven in het bevolkings-, vreemdelingen- of wachtregister op het ogenblik van zijn opname voor zijn hoofdverblijf.
Installatiepremie
Je hebt recht op een installatiepremie indien je aan de drie volgende voorwaarden voldoet:
1. Je ontvangt een (aanvullend) leefloon of een ander vervangingsinkomen van de sociale zekerheid zoals een werkloosheidsvergoeding of een invaliditeitsuitkering. Als je werkt, moet je inkomen lager zijn dan het leefloon vermeerderd met 10 %.
2. Je hebt een woning gevonden (je bent dus niet langer dakloos).
- dakloos zijn = je woont op straat, in een kraakpand, in een opvangtehuis, bij iemand die je voorlopig opvangt, in de gevangenis, in een gemeenschap voor daklozen;
- een woning vinden = een kamer of een appartement huren of mogen gebruiken als hoofdverblijfplaats, waarin je alleen woont of samen met personen die je vrij hebt gekozen.
3. Je hebt nog nooit een installatiepremie ontvangen.
Het bedrag van je installatiepremie is steeds het maandbedrag van de leeflooncategorie "persoon met gezinslast", ongeacht je werkelijke categorie.
Een dakloze kan bij het OCMW terecht voor:
- een leefloon
- een installatiepremie
- dringende medische hulp (doktersbezoek, onderzoek, verzorging, geneesmiddelen ...)
- maatschappelijke dienstverlening, al dan niet financieel
- hulp bij het beheer van schulden
- steun, raad, aanmoediging …
Referentieadres
Voor het toekennen van een leefloon kan het OCMW niet eisen dat de persoon in kwestie een woonplaats of een inschrijving in het bevolkingsregister heeft. Voor sommige andere rechten (zoals recht op kinderbijslag, stemrecht, werkloosheidsvergoeding …) is wel een officiële woonplaats vereist. Daarvoor moet men ingeschreven zijn in het bevolkingsregister. Dat kan ofwel met een hoofdverblijfplaats ofwel met een referentieadres. Een dakloze heeft geen hoofdverblijfplaats, maar kan dus toch in het register van een gemeente worden ingeschreven door een referentieadres op te geven.
Er zijn twee mogelijkheden:
- Inschrijving bij een private persoon die in de gemeente is ingeschreven en die ermee akkoord gaat de post van de dakloze te ontvangen en te bezorgen.
- Inschrijving bij het OCMW van de gemeente waar de dakloze feitelijk verblijft.
